A
Acele ise, şeytan karışır.
Acındırırsan arsız, acıktırırsan hırsız olur. Adam eşeğinden, kari döşeğinden belli olur. Ağaca dayanma çürür,insana dayanma ölür. Ağaç ne kadar meyve verirse ,dalı o kadar yere eğilir. Ağaç yas iken eğilir. Ağır kazan geç kaynar. Ağır tas batman döver. Ağız yemeyince yüz utanmaz. Ağlamayan
çocuğa meme vermezler. Ak akçe kara gün içindir. Ak koyunun kara kuzusu da olur. Akilli olup dünyanın kahrını çekmektense, deli ol dünya senin kahrını çeksin. Al yakışırken, el bakışırken. Alışmadık kıçta don durmaz. Allah'ım bana değiştirebileceğim
şeyleri değiştirmek için cesaret, değiştiremeyeceğim şeylere katlanmak için güç, bu ikisini
ayırt edebilmek için akil ver. Altın eli bıçak kesmez.
Anasına bak kızını al, kıyısına bak bezini al. Arpa ekip buğday bekleme.
Arsızın yüzüne tükürmüşler, yağmur yağıyor sanmış. Asil azmaz ,bal kokmaz.
Asılan,hırsız değil yakalanandır. Aşk bakışlarla başlasaydı, öküz çoktan trene
asık olurdu. Ateş düştüğü yeri yakar. Ateş olmayan yerden duman
çıkmaz. Atılan ok geri dönmez. Ayağını yorganına göre uzat. Azmet,cezmet,gayret et; ihmal etme.
B
Baba mali tez tükenir, evlat gerek kazana. Babalar,doğanın
yarattığı bankerlerdir. Baht olmayınca basta,ne kuruda biter ne yasta. Bas basa vermeyince, tas yerinden kalkmaz Bas dille
tartılır Bas nereye giderse, ayak da oraya gider Basına gün doğsun.
Başkasından üstün olmamız önemli değildir. Asil önemli olan
şey,dünkü halimizden üstün olmamızdır. Başkasının
ayıpları ile uğrasan ,kendi ayıplarını göremez. Başlamak, bitirmenin
yarısıdır. Başucun pınar, ayakucun göl olsun. Bekarlık sultanlıktır.
Beş parmağın besi bir değil Beyaz saç, aklin değil yasin işaretidir. Bıçak
sapını kesmez Bıçak yarası geçer, dil yarası geçmez. Bildiğini bilenin
arkasından gidiniz. Bildiğini bilmeyeni uyandırınız. Bilmediğini bilene
öğretiniz. Bilmediğini bilmeyenden kaçınız. Bilmemek ayıp değil öğrenmemek
ayıptır. Bin bilsen de bir bilene danış Bin ölçüp bir biçmeli Binde bir gelinen yere gül
döşerler, her gün gelinen yere kül döşerler. Bir ağaçta gül de biter, diken de Bir
ağızdan çıkan, bin agiza yayılır Bir çamdan hem dama direk, hem ahıra kürek olur. Bir dostunuz,
yemiş bahçesini geziyorsa, dalgın görünmeniz en büyük nezakettir. Bir elin nesi var iki elin sesi var. Bir fincan kahvenin
kırk yıl hatırı vardır Bir kere evlenmek ödev, iki kere evlenmek eğlence, üç kere evlenmek
çılgınlıktır. Bir okul açan bir hapishane kapatır. Borcun iyisi vermek, derdin iyisi ölmek. Borç ödemekle,yol yürümekle tükenir. Borç verirken ya
paranı, ya dostunu kaybedersin. Borç yiğidin kamçısıdır. Bos çuval ayakta durmaz. Bu günün isini
yarına bırakma Bülbülü altın kafese koymuşlar "vatanim" demiş. Bülbülün
çektiği; dili belasıdır Büyük lokma ye, büyük söz söyleme. Büyük zekalar birlikte düşünürler. Büyüklerin sözü altın gibidir, yerde kalmaz
C
Cesur adamın bakisi, korkağın
kılıcından daha çok düşman titretir. Cömert'in yemeği şifa ,cimrinin
yemeği ise hastalıktır. Çabuk parlayan çabuk söner.
D
Dağ çalısız, yol delisiz olmaz.
Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur. Dağın tepesine hangi yoldan çıkarsan
çık,manzara aynidir. Damlaya damlaya göl olur. Davarı güden,kurdu görür. Davetsiz giden mindersiz,
kalır Deli ocağında derviş türemez. Deveye bir göbek demişler,yedi dükkan birden
yıkmış. Deveyi güden, aguyu yutan bilir. Dikensiz gül olmaz Dilin cirmi küçük, cürmü büyüktür Dinlemekten akil,söylemekten
pişmanlık doğar. Dirgene dayanamayan porsuk , harmana gelmez. Ditdiri yavrum ditdiri, arpa unundan katmer mi olur dipdiri.
Doğrunun yardımcısı Allah'tır Dolu bardak su almaz Dolu küpün sesi
çıkmaz Dostunuzu sik sik ziyaret ediniz,çünkü üzerinde yürünmeyen yollar diken ve
çalılarla kaplıdır. Düğün evinin defçisi, ölü evinin yasçısı.
Düşmek suç değildir,düsüp kalkmak suçtur. Düşünmeden helaya oturan
çömeldiği yerden tas toplar. Düşünmeden konuşmak,nisan almadan ateş etmeye benzer.
E
Ek tohumun hasini, çekme gönül yasini. El adama
öğüt verir ama ekmek vermez. El eliyle yılan tutulmaz. El ile gelen düğün bayram. Eli hamur karni aç. Elin
ekmeği kanlıdır silebilen yer. Emek ver,kulak ver,bilgi ver;ama hiçbir zaman bos verme. En iyi hayat
kuralları insanların kendi tecrübeleridir. Erkeği er edende karidir, eriden de karidir.
Eşek hoşaftan ne anlar. Esini beğen. İsini beğen. Asini beğen;Kendini beğenme. Ev al. araba al. Abdest al;Beddua alma.
F
Fakirlik ayıp değil tembellik
ayıp. Fidan büyüt,garip doyur,çocuk besle;kin besleme.
Fırıncının çocuğu aç dolaşırmış.
G
Geçen arabanın gölgesi olmaz. Gel bana bir ayak, gelim sana iki ayak.
Gelişe göre varis,tarhanaya bulgur salış. Gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta
anlaşılır. Gençliğin değeri bilinse,ihtiyarlığın şikayeti azalır.
Gençliğin güzel bir yüzü,ihtiyarlığın güzel bir ruhu vardır. Görünen köy uzak olmaz Gözler kendilerine,kulaklar
başkalarına inanırlar. Güçlü ol. Atik ol. Pratik ol;Dönek olma.
Güneş balçıkla sıvanmaz Günlerini say,servetini say,büyüklerini say;yerinde sayma. Güzel gören güzel
düşünür. Güzel düşünen hayattan lezzet alır.
H
Hakiki dostlarınızı iyi günlerinizde davet edersiniz,kötü günlerinizde kendileri gelirler. Haksizlik
karsısında susmaktan kötü şey ,haksiz olduğunu bile bile kendini
savunmaktır. Hangi gün vardır aksam olmadık Hasir kamışından çiçek
çıkmaz. Hatasız kul olmaz Havlayan köpek ısırmaz. Haydan gelen huya gider
Hayır dile komşuna, hayır gelsin basına Her çok azdan olmuştur Her
gördüğün sakallıyı hacı sanma. Her inisin bir yokuşu vardır Her iste bir
hayır vardır. Her sakanın yarısı gerçektir. Her şey yakışığı tarhana asi (çorba)
kasığıyla... Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır Her zaman gemicinin
istediği rüzgar olmaz Herkesin kazanı kapalı kaynar, içindeki et mi dert mi bilinmez. Herkesin
yorulduğu yere han yapılmaz Hiç istenmeden verdiğimiz tek şey akildir. Hiddetle kalkan nedametle oturur Horozu çok olan köyün
sabahı geç olur.
I
Ilıya ılıya yaz,soğuya soğuya
kıs gelir. Irmak kenarına çeşme yapılmaz. Isıracak köpek dişini göstermez.
Islanmışın yağmurdan korkusu olmaz İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır..
İnsan beşerdir, şaşar İnsan yedisinde ne ise yetmişinde de odur. İnsani elbisesine göre
karşılarlar,bilgisine göre ağırlarlar. İnsanların ahlakini bozan zenginlik
değil zenginlik tutkusudur. İstediğini söyleyen, istemediğini işitir.
İsleyen demir ışıldar. İsten artmaz, dişten artar. Dikilen çuvala girilmez.
İtil. Atıl. Satılma. İyi dost kara günde belli olur. İyiliğe iyilik her
kişinin kari, kötülüğe iyilik er kişinin kari. İyilik eden iyilik bulur.
İyilik et denize at, balık bilmezse Halik bilir.
K
Kabahatini itiraf ederek affını iste;zira bir suçu gizlemek o suçu
ikileştirir. Kadeh içinde,denizde boğulanlardan çok daha fazla insan
boğulmuştur. Kadın vardır çordan, çöpten as eder, kadın vardır pismiş asi tas eder. Kalem
kılıçtan üstündür. Kar mi soğuk söz mü soğuk. Kar ne kadar çok
yağsa, yine yaza kalmaz Kara dut açtimi soyun,döktümü giyin. Kedinin boynuna
ciğer asılmaz. Kimse yoğurdum eksi demez. Kısmet gökten zembille inmez.
Kişiyi nasıl bilirsin, kendin gibi. Komşu komşunun külüne muhtaç.
Köpeğe gem vurma kendini at sanır. Köpek neylesin takkeyi tingillerken
düşürür. Köpekle yatan pireyle kalkar. Kör bir dilenci de hiç olmazsa çiçeklerin kokusunu duyar Körle yatan
şasi kalkar. Köyden köye it ürümez. Kurtlu baklanın kör alicisi olur. Kusursuz dost arayan dostsuz
kalır. Kuvvetine güvenerek zayıfları hor görenin kuvveti basına bela olur. Kuzguna yavrusu
şahin görünür. Küçük suda büyük balık olmaz. Küçük tas bas yarar.
M
Mahkeme kadıya mülk değil. Maşa varken elini
ateşe sokma Mazlumun ahi indirir sahi Meyveli agaci taslarlar Mezar tasi ile övünülmez. Minareyi çalan, kilifini hazirlar. Mirasa "nereye gidiyorsun?" demisler"esip yagmaya,sürüp savurmaya"demis. Mizrak çuvala sigmaz. Mum dibine isik vermez.
N
Nasipsiz köpek kurban bayraminda köy disinda bulunur. Ne ekersen onu biçersin. Ne verirsin elinle, o gider seninle Nerde birlik, orda dirlik Nerede çokluk, orada bokluk. Nerede hareket, orada bereket.
O
Oglan atadan ögrenir sofra açmayi, kiz anadan ögrenir biçki biçmeyi. Oglan yemis oyuna, çoban yemis koyuna gitmis. Okumaktan zarar gelmez;Oku ama lanet okuma. Oldugun gibi görün, göründügün gibi ol;Riyakar olma. Olsa ile bulsayi ekmisler,hiç bitmis. Öfke ile kalkan zararla oturur. Önce düsün sonra söyle
P
Paradir parayi kazanan, koç yigit bag beller. Pesin al,veresi al,sadaka al;Sakin çalma.
R
Rakibini geç ,ama gülüp geçme.
Rüzgar eken firtina biçer.
S
Sabirla koruk helva olur, dut yapragi atlas. Saç kivamini bulur hamur tükenir, yas kivamini bulur ömür tükenir. Sagir bir kocayla,kör bir kadin mutlu bir çifttir. Saglam kafa saglam vücutta bulunur. Sakinilan göze çöp batar. Sakla samani gelir zamani Sana vereyim bir ögüt, kendi ununu kendin ögüt Sanat altin bileziktir Satin alirken kulaklarini degil,gözlerini kullan. Sen pazarda hiç adam agzi görmedin mi ? Seni güldürenin degil,aglatanin yanina git. Seni sen degil el övsün. Sersemler, akillilarin yedi yilda cevaplandiramiyacagi sorulari bir günde sorarlar. Seslen. Uslan. Yaslanma. Sinek küçüktür ama mide bulandirir. Son pismanlik fayda vermez Söz gümüsse sükut altindir Su bulanmayinca durulmaz Su testisi su yolunda kirilir. Sürüden ayrilani kurt kapar Simsek çakmadan gök gürlemez.
T
Tarlanin iyisi suya yakin ,daha iyisi eve yakin. Tarlanin taslisi, karinin uzun saçlisi makbuldür. Tas atan, basini altina tutmaz. Tas düstügü yerde agirdir. Tasima su ile degirmen dönmez Tasla yumurta kavga etmez. Tatsiz çorbaya tuz ,akilsiz basa söz kar etmez. Tebdili mekana ferahlik vardir. Temiz bir vicdan kadar yumusak bir yastik yoktur. Terzi kendi sökügünü dikemez. Tok evin aç köpegi. Tok iken yemek yiyen, mezarini kendi kazar Toprak diye avuçladigin sari altin olsun. Tutkunun bittigi yerde mutluluk baslar. Tükür avucuna ,siviyayim yüzüne.
U
Ucuz etin yahnisi yavan olur. Ucuzdur vardir illeti, pahalidir vardir kiymeti Umut üzerine yasayan aç ölür. Uyuyan tilki rüyasinda tavuk görürmüs. Üzüm üzüme baka baka kararir.
V
Vaatler memleketinde insan açliktan ölür. Vakit nakittir Vakitsiz öten horozun basini keserler. Vaktinde firar zaferdir.
Y
Yagmur tavina ekilen daridan, kocasindan sonra kalkan karidan hayir gelmez. Yaklas, konus,tanis;ama usaklasma. Yalancinin evi yanmis kimse inanmamis Yaralı kusa tüfek atılmaz. Yarası olan gocunur. Yas kesen bas keser Yazın bası pişenin, kisin asi pişer. Yenilen pehlivan güreşe doymaz. Yiğit harpte, dost dertte, olgun adam hiddette belli olur. Yiyen bilmez doğrayan bilir. Yuvarlanan tas yosun tutmaz Yuvayı dişi kus yapar.
|